Protez diş nedir?
Protez diş, eksik diş ve dokuların, kaybolan fonsiyon ve estetiğin tamamlanmasını sağlamak için uygulanan takma dişlerdir. Dişlerdeki boşluklar giderilirken bir yandan ağızdaki eksik fonksiyonların yerine getirilmesi, diğer yandan da estetik açıdan olabildiğince doğal ve güzel bir görünüm elde edilmesi hedeflenir.
Protez diş çeşitleri nelerdir?
Protez diş çeşitleri, hastanın ağız yapısına, diş kaybının meydana geldiği boşluğun miktarına ve konumuna göre değişebilir. Bu yüzden de pek çok farklı ihtiyaca hizmet eden diş protezi ile karşılaşmak mümkündür. Protez konusunda karşınıza çıkabilecek protez diş çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz.
Hareketli protez
Diş ve dişeti hastalıkları yada herhangi bir sebepten ötürü dişlerinin tamamını yada çoğunu kaybetmiş olan hastalara uygulanan protez biçimidir. Halk arasında takma diş veya damak protez olarak adlandırılan hareketli protezler, hastaların istedikleri zaman doktor yardımı almadan takıp çıkarabildikleri üzerinde yapay dişleri bulunduran bir aygıttır. Hareketli protez, hastaya iki farklı şekilde uygulanır.
- Tam protezler: Ağzında hiç dişi kalmamış hastalara uygulanır. Ağızda diş olmadığı için ağız dokularından destek alınarak yapılan protezlerdir.
- Parsiyel protezler: Ağızda az sayıda dişi kalan ve mevcut dişler ile köprü yapımına uygun zemini olmayan hastalara uygulanan protezlerdir. Desteğini, ağız dokularından ve ağızda kalan dişlerden alınarak uygulanır.
Bu ana sınıflamanın yanında çeşitli durumlarda yapılan protezler de mevcuttur. Bunlar arasında;
- çoklu diş çekimi gibi bir cerrahi işlem sonrası takılmak üzere yapılan geçici hareketli protezler olan immediat protezler
- parsiyel protezin metal parçalarının görünmesi durumunda metal parçaların gizlendiği hassas bağlantılı protezler
- çekimi düşünülmeyen bazı dişlerin proteze destek olması amacıyla hareketli protezin altında bırakıldığı dişüstü protezler
- implantların proteze destek olarak kullanıldığı implant üstü hareketli protezler sayılabilir.
Sabit protez
Sabit protez, diş hekimi koltuğunda takıldıktan sonra hastanın ağzında kalan hastanın kendi kendine takıp çıkarmadığı diş protezi türünü tanımlar. Halk arasında diş kaplaması olarak bilinir. En bilindik sabit protez dişleri şöyle sıralayabiliriz.
- Köprü: Kemiğe yerleştirilmiş implant ya da var olan dişlerden destek alınıp insan sağlığına zararsız materyaller ile diş boşluğunu tamamlayan protez biçimidir. Diş protezleri arasında en sık karşılaşılan diş protezi çeşidi köprüdür. İsminden de anlayabileceğiniz üzere bu uygulama iki diş arasında bir “köprü” görevi görmek amacıyla tasarlanır. Bazı durumlarda köprüler, ikiden fazla dişi bir araya getirebilir. Nasıl bir köprü tasarlanacağı ve uygulanacağı ise elbette öncelikli olarak hastanın ağzındaki boşluklara göre belirlenir. Köprüler, üretilirken kişinin doğal diş rengi baz alınarak üretilir ve bu renk için köprü yapılacak boşluğun bitişinde yer alan dişin rengi referans alınmaktadır.
- Kuron: Tek bir diş üzerine yapılan diş kaplamasıdır. Var olan dişin ve implantın üzerine yapılan, diş dokusunu tamamlamak amacıyla, estetik yada fonksiyonel nedenlerle de yapılabilen protezdir. Mevcut bir dişin formunun ve renginin düzenlenmesinde kullanılabilir Kuronlar da en az köprüler kadar yaygın bir diş protezi çeşididir. Kuronların diş yapısı ile neredeyse birebir aynı formda ve renkte üretilmesi de yeni nesil diş protezi teknolojileri sayesinde mümkündür. Kuron ile köprü arasındaki en temel fark, kuronların tek bir dişe yerleştirilirken köprülerin iki ya da daha fazla dişe yerleştiriliyor olmasıdır. Kuronda kullanılan malzemeler metal ya da seramik olabilmektedir. Estetik açıdan doğala yakın görüntü oluşturan materyaller de diş hekimlerinin kullanım alanlarına girmiştir.
- Post kuron: dişte kuron protezine destek olacak kadar doku bulunmadığında özellikle kanal tedavili dişlerde tercih edilebilen kök kanalından destek alan protezlerdir.
- İmplant üstü sabit protez: Yerleştirilmiş implantlardan destek alan kuron ya da köprülerdir. Tek bir diş eksikliğinde uygulanabileceği gibi ağızda hiç diş olmadığı durumlarda da belli sayıda implantın üzerine bütün dişler köprü şeklinde yapılabilir. Burada önemli olan implantların yerleştirilebilmesi için ağızda yeterli miktarda kemik varlığıdır.
İmplant ve İmplant tedavisi hakkında detaylı bilgi için lütfen İmplant sayfamıza tıklayın.
Protez diş bakımı nasıl yapılır?
Diş protezlerinin uzun ömürlü, dayanıklı ve konforlu olabilmesi için en az protez yerleştirilmesi kadar protez sonrası bakım da önemlidir. Yani bu noktada en az diş hekimi olduğu kadar hastaya da sorumluluk düşmektedir. Diş protezlerinin uzun soluklu ve sorunsuz olmasını isteyen hastalar, şu noktalara dikkat etmelidir:
- Protez dişlere sahip olmak, diş fırçalama ve ağız bakım alışkanlıklarını olması gerektiği gibi devam ettirmek anlamına gelir. Diş protezleri de en az doğal dişler kadar bakım ister
- Dişleri takma ya da protez olan kişiler, dişlerini fırçalamak zorunda olmadığı kanısına düştüklerinde takma dişlerini kısa bir süre içerisinde kaybetme riskine girerler.
- Hareketli protez ağız dışında doğal dişler için olan macunları kullanmadan fırça ve sabun ile temizlenmelidir, varsa ağızdaki dişler ve dokular ayrı olarak diş macunu ile temizlenmelidir
- Sabit protez ağızdan çıkarılmadığından ağızda dişler ile beraber fırçalanır. Özellikle eksik dişin yerine denk gelen protez kısımların altı dişler arası fırça ile temizlenmelidir. Bu kısımlar için özel olarak üretilen diş ipleri kullanılmalıdır.
- Ne kadar sağlam olursa olsun, protez dişlere karşı her zaman hassas ve özenli davranmak gerekir.
- Ağıza ve dişlere sert darbe almamak, aşırı sert ya da yapışkan yiyecek ve içecek tüketiminden uzak durmak, protez dişlere sahip olduğunuz süre boyunca dikkat etmeniz gereken hususlardır.
- Protezin türüne bağlı olarak diş hekimi özel bir bakım sıvısı ya da cihazı tavsiye ettiyse, bu ürünün düzenli bir şekilde, talimatlara uygun olarak kullanılıyor olması önemlidir.